Uzupełnij formularz kontaktowy i prześlij go do nas
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. to przeniesienie praw i obowiązków wspólnika na inną osobę – najczęściej za wynagrodzeniem, na podstawie umowy sprzedaży udziałów. Nabywca wchodzi w miejsce dotychczasowego wspólnika, zyskuje prawa korporacyjne (np. prawo głosu, prawo do dywidendy) oraz ponosi wynikające z udziałów obowiązki, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej.
Udział w spółce z o.o. ma charakter praw majątkowych i korporacyjnych, a jego zbycie wpływa bezpośrednio na strukturę właścicielską spółki i rozkład kontroli nad jej organami. Sprzedaż udziałów spółki może dotyczyć części lub wszystkich udziałów danego wspólnika, a w efekcie może prowadzić zarówno do częściowego wyjścia ze spółki, jak i całkowitej zmiany właściciela.
Z udziałami w spółce z o.o. wiążą się przede wszystkim prawa korporacyjne: prawo udziału w zgromadzeniu wspólników, prawo głosu, prawo do dywidendy, prawo kontroli (w określonym zakresie) oraz prawo do udziału w majątku spółki po jej likwidacji. Po stronie obowiązków typowe są obowiązki wniesienia wkładu, ewentualne dopłaty przewidziane w umowie spółki oraz zobowiązania do określonych świadczeń niepieniężnych, jeżeli takie zostały na wspólniku nałożone.
Istnieją także udziały uprzywilejowane – np. co do głosu, dywidendy lub sposobu uczestnictwa w majątku likwidacyjnym – których sprzedaż może wymagać dodatkowej analizy treści umowy spółki i konsekwencji dla pozostałych wspólników. W praktyce konieczne jest każdorazowe sprawdzenie, czy wraz ze zbywanymi udziałami nie przechodzą na nabywcę także szczególne obowiązki (np. świadczenia niepieniężne na rzecz spółki).
——————————————————————————————————————–
Planujesz zmiany w strukturze właścicielskiej? Rozważ gotowe spółki z o.o. w Warszawie – szybki zakup spółki bez bez zbędnych formalności. Sprawdź naszą ofertę sprzedaży spółek w Warszawie i rozpocznij działalność natychmiast.
Co do zasady umowa sprzedaży udziałów w spółce z o.o. wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Oznacza to, że strony sporządzają umowę w zwykłej formie pisemnej, ale sam podpis każdej ze stron musi zostać potwierdzony przez notariusza, który stwierdza tożsamość osób składających podpis.
Pełny akt notarialny nie jest standardowo wymagany, chyba że umowa spółki wprowadza ostrzejszy wymóg formy lub dana transakcja wiąże się równocześnie ze zmianą umowy spółki. Niezachowanie wymaganej formy (brak poświadczenia notarialnego podpisów) powoduje nieważność umowy sprzedaży udziałów, co niesie poważne ryzyka zarówno dla sprzedającego, jak i nabywcy.
W części przypadków sprzedaż udziałów może zostać dokonana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego S24, jeżeli spółka została założona z wykorzystaniem wzorca umowy i zachowano wymogi systemu. W takim modelu strony korzystają z udostępnionego wzorca dokumentu i podpisują go kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym, bez konieczności wizyty u notariusza.
Rozwiązanie S24 obniża koszty i przyspiesza formalności, ale jest dość sztywne – wzorzec umowy i wzorzec dokumentu zbycia udziałów nie pozwala na dowolne modyfikacje zapisów, co ogranicza możliwość indywidualnego uregulowania odpowiedzialności, zabezpieczeń czy specyficznych postanowień inwestycyjnych. Przed wyborem S24 należy upewnić się, że umowa spółki i struktura udziałów są kompatybilne z wymogami systemu.
Umowa spółki bardzo często przewiduje ograniczenia zbywalności udziałów, takie jak wymóg zgody spółki (najczęściej Zarządu Spółki lub Zgromadzenia Wspólników) albo prawo pierwokupu lub pierwszeństwa nabycia udziałów przez pozostałych wspólników. Brak dochowania takich wymogów może skutkować bezskutecznością umowy wobec spółki albo sporami co do ważności transakcji, dlatego analiza zapisów umowy spółki jest kluczowym pierwszym krokiem.
Ograniczenia mogą też wynikać z przepisów szczególnych – przykładowo przy udziale w spółce posiadającej nieruchomość rolną lub przy nabywaniu udziałów przez cudzoziemców konieczne bywa uzyskanie stosownych zezwoleń lub uwzględnienie rygorów ustawowych. Dodatkowo w praktyce trzeba mieć na uwadze świeże regulacje w zakresie zakazu publicznej reklamy i oferty sprzedaży udziałów nieoznaczonemu adresatowi.
Sprzedaż udziałów po stronie zbywcy co do zasady generuje przychód z kapitałów pieniężnych, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym – najczęściej 19% od uzyskanego dochodu. Dochód stanowi różnica między ceną sprzedaży a kosztami nabycia udziałów (np. wydatkami na objęcie udziałów lub zakup udziałów, z uwzględnieniem agio i wcześniejszych operacji).
Po stronie nabywcy co do zasady powstaje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) według stawki 1% wartości rynkowej nabywanych udziałów, z odpowiednim złożeniem deklaracji. W typowych sytuacjach sprzedaż udziałów pozostaje poza zakresem VAT lub korzysta ze zwolnienia, choć w specyficznych modelach działalności konieczna jest odrębna analiza.
Sprzedaż udziałów uprzywilejowanych (np. co do głosu lub dywidendy) co do zasady jest dopuszczalna, ale nabywca wchodzi w miejsce zbywcy wraz z całym „pakietem” przywilejów zapisanych przy danych udziałach. Oznacza to, że zmienia się układ sił w spółce (np. liczba głosów na zgromadzeniu), co niekiedy wymaga wcześniejszego uzgodnienia z pozostałymi wspólnikami i dokładnej analizy umowy spółki.
W przypadku udziałów obciążonych obowiązkiem świadczeń niepieniężnych (np. określone usługi na rzecz spółki) obowiązek ten co do zasady podąża za udziałem i przechodzi na nabywcę, chyba że jednocześnie zmienia się umowa spółki i znosi te obowiązki. Niewłaściwe uregulowanie tej kwestii może prowadzić do sporów o to, kto ma obowiązek świadczenia i komu przysługuje wynagrodzenie za takie świadczenia.
Sprzedaż udziałów cudzoziemcowi lub sprzedaż udziałów w spółce posiadającej nieruchomość rolną może wymagać dodatkowych zezwoleń i weryfikacji przepisów szczególnych. W praktyce oznacza to konieczność sprawdzenia, czy transakcja nie prowadzi do powstania spółki kontrolowanej przez cudzoziemca albo do naruszenia ograniczeń w obrocie nieruchomościami rolnymi.
Zbycie udziałów nie oznacza całkowitego „odcięcia” odpowiedzialności dotychczasowego wspólnika za wszystko, co było związane ze spółką. Część ryzyk (np. dotyczących wcześniejszych świadczeń niepieniężnych lub dopłat) może przez pewien czas ciążyć solidarnie na zbywcy i nabywcy, jeżeli wynika to z przepisów lub treści umowy spółki.
Na poziomie odpowiedzialności podatkowej i cywilnoprawnej bardzo ważne są odpowiednie oświadczenia i zapewnienia (reps & warranties) w umowie sprzedaży – dotyczące m.in. braku ukrytych długów, sporów, poręczeń czy zastawów na udziałach. Dobrze przygotowana umowa może przenieść część ryzyk na sprzedającego (np. poprzez odpowiedzialność za wady prawne udziałów) albo rozłożyć je między strony w sposób uzgodniony w negocjacjach.
Do typowych kosztów transakcyjnych po stronie sprzedającego i nabywcy należą: opłaty notarialne za poświadczenie podpisów, ewentualne koszty aktu notarialnego, opłaty sądowe za wpis zmian w KRS, koszty usług doradczych (prawnych, podatkowych, wyceny) oraz podatek PCC po stronie kupującego. Część z tych wydatków (np. koszty nabycia udziałów, PCC, opłaty notarialne i sądowe związane z ich nabyciem) może stanowić koszt uzyskania przychodu przy późniejszej sprzedaży udziałów.
Po stronie spółki pojawiają się koszty rejestrowe związane ze zgłoszeniem aktualnej listy wspólników do KRS oraz ewentualne wydatki na obsługę prawną, jeżeli zarząd korzysta z pomocy kancelarii przy przygotowaniu dokumentów. Dodatkowo warto uwzględnić koszt czasu kadry zarządzającej poświęcony na due diligence i uzgodnienie warunków transakcji, który w praktyce bywa istotny przy większych pakietach udziałów.
Do najczęstszych błędów należy sprzedaż udziałów z pominięciem ograniczeń zbywalności zapisanych w umowie spółki (np. zgoda spółki, prawo pierwokupu), co może prowadzić do kwestionowania skuteczności transakcji. Często popełnianym błędem jest także niedochowanie wymaganej formy (brak poświadczenia podpisów lub nieprawidłowe użycie S24), co skutkuje nieważnością umowy.
Innym problemem jest zaniżenie wartości rynkowej udziałów w celu obniżenia PCC lub uproszczenia rozliczeń, co może skutkować korektą przez organy podatkowe i dodatkowymi zobowiązaniami. Zdarza się również, że strony zaniedbują aktualizację wpisów w KRS i CRBR, co naraża spółkę i wspólników na sankcje administracyjne i problemy przy późniejszych transakcjach.
Strona korzysta z plików cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Akceptuję politykę prywatności.
